Den Haag - 30 jaar stadhuis
Het stadhuis van Den Haag bestaat dertig jaar. Ondanks deze leeftijd oogt het nog altijd als een groots en modern kantoorgebouw dat nog altijd niet gedateerd aanvoelt. Het stadhuis staat op een centraal punt in de stad aan het kruispunt Spui, Kalvermarkt en Grote Marktstraat. Deze locatie is in beeld gekomen in 1980, toen toenmalig wethouder Adri Duivesteijn betoogde dat een nieuw stadhuis beter op zijn plek in het hart van het Haagse centrum was dan aan de Burgemeester De Monchyplein. Er werd vervolgens een prijsvraag uitgeschreven waaraan vijf gerenomeerde architecten een plan indienden. Eind 1986 won architect Richard Meier de prijsvraag met zijn plan dat je in vergelijking met de andere ingediende plannen gerust kunt kwalificeren als bescheiden. Vervolgens werkte Meier zijn plan verder uit tot een bruikbaar gebouwontwerp. De daadwerkelijke bouw vond plaats in de jaren 1990-1995.
Nu -in 2025- bestaat het stadhuis 30 jaar. Ter gelegenheid hiervan zijn centraal in het atrium vijf maquettes opgesteld van de vijf ingediende plannen uit de prijsvraag. Deze maquettes zijn gelukkig allemaal bewaard gebleven.
1. Zicht op het stadhuis vanaf het kruispunt Spui, Kalvermarkt en Grote Marktstraat. In het ronde deel op de voorgrond zit de centrale bibliotheek, terwijl het stadhuis de rest van het gebouw claimt. Alle gebouwontwerpen zijn op dit kruispunt gericht, waarbij alle hoofdingangen zich altijd bevinden op de plek van de huidige bibliotheek.
2. Het imposante atrium.
3. Op een van de galerijen is een grote vlag gehangen ter gelegenheid van het 30 jarig bestaan van het stadhuis.
De vijf ontwerpen: 4. Architect Hans Boot van bureau Van den Broek en Bakema ontwierp een complex met vier torens van spiegelglas die naar het midden toe in hoogte toenamen. Op de hoek van het Spui en de Kalvermarkt werd een glazen entreehal uitgedacht. Aan de andere kant van het complex moest een nieuwe centrale bibliotheek komen. Dit gebouw zou slechts 5 bouwlagen tellen en was daarmee een stuk lager dan de rest van het complex. In de plinten van het complex werd ook ruimte geboden voor andere functies zoals winkels en horeca. De architect ging in zijn ontwerp verder dan alleen het gebouw. Ook het kruispunt Spui/Kalvermarkt/Grote Marktstraat werd betrokken in dit plan. Dit moest een groot rond plein worden waarbij de andere drie hoekpunten ook nieuwe bebouwing zou krijgen. De rooilijnen van deze nieuwbouw moesten de contouren van het ronde plein volgen.
5.
6.
7. Architect Helmut Jahn bedacht voor deze plek een flat die voornamelijk zou worden opgebouwd met staal, aluminium en glas. Het blok zou even hoog worden als de twee bestaande ministerietorens aan de Turfmarkt. Op de hoek van het Spui en de Kalvermarkt werd een halfronde entree voorgesteld met daarop een ongeveer 100 meter hoge uitkijktoren die op zowel de tekeningen als de maquette werd voorzien van een meterslange vaandel.
8.
9.
10. Architect Rem Koolhaas van bureau Office for Metropolitan Architecture (OMA) ontwierp een 240 meter lang gebouw dat uit drie aan elkaar geplakte schijven bestond. Uit elke schijf ontsproten op willekeurige plekken torens die tot 80 meter hoogte zouden reiken. Om toch enigszins aansluiting te vinden op de bestaande stad werden de gevels in die richtingen bekleed met natuursteen. Het middendeel kreeg voornamelijk glazen gevels en de gevel richting het cultuurforum werd voorzien van een roestvrijstalen frame. Door deze afwisseling in gevelmaterialen zou het gebouw op zichzelf al een meerlaagse skyline vormen. Bijzonder was het halfverdiepte plein aan de zuidkant. Op dit plein werd een kunstijsbaan uitgedacht met aan de randen publieksfuncties zoals winkels en horeca.
11.
12.
13. Architecten Roger Saubot en François Jullien bedachten voor deze plek een imposante zestienkantige toren van 129 meter hoog. Doordat de opening van de ronde toren gericht was op de hoek Spui en Kalvermarkt leek het vanaf dit kruispunt net alsof je te maken zou hebben met twee torens. De hoofdingang tot het gebouw was in het midden van de hoogbouw, onder een overdekt voorplein. Aansluitend op de toren werd een langgerekte flat van 11 verdiepingen voorgesteld waarvan de gevel aan de Turfmarktzijde op een paar plekken werd teruggetrokken. De bibliotheek werd voorgesteld aan het andere uiteinde van het gebouw, aan de stationszijde. Dit moest een rond volume worden met glazen gevel, zodat het in de avonduren zou fungeren als lichtbaken aan het einde van de Fluwelen Burgwal.
14.
15.
16. Architect Richard Meier ontwierp een stadhuis dat bestond uit drie verschillende delen die gezamenlijk het totaalplaatje vormden. Aan de westzijde van de kavel zou een bevolkingshal en bibliotheek moeten komen, het middendeel bestond uit twee kantoorflats met daartussen een gigantisch atrium en aan de oostzijde nog een extra kantoortoren. De gebouwdelen werden zo op de kavel geplaatst dat ze het bestaande stratenpatroon volgden en ze gezamenlijk een compleet bouwblok vormden. Het atrium zou het hart van het gebouw worden. Midden in deze hal werden twee liftschachten uitgedacht die via galerijen met beide kantoorvleugels werden verbonden. De kleur wit zou de boventoon voeren. Meier maakte gebruik van witte kolommen, witte gevelpanelen en witte kozijnen zoals die wel vaker voorkwamen in zijn ontwerpen.
17.
18.
